Najważniejsze informacje o kocie perskim Pochodzenie i historia Jego dokładne pochodzenie rozmyło się z upływem czasu. Wiemy, że rasa jest stara i że była już obecna na pierwszych pokazach kotów rasowych. Niektórzy uważają, że przodkiem persa jest turecka angora lub że przynajmniej te dwie rasy były ze sobą blisko spokrewnione. Długowłose koty o jedwabistej sierści faktycznie przybyły do Europy w XVII wieku z terenów Iranu (czyli dawnej Persji) oraz Turcji. Koty nazwane wówczas perskimi różniły się ogromnie od persów, które znamy obecnie, i były w typie podobne raczej właśnie do tureckiej angory. To dziewiętnastowieczni brytyjscy hodowcy wyselekcjonowali najwspanialsze okazy kotów o długiej sierści (które w Anglii w tym czasie nazywano po prostu „długowłosymi”), aby skrzyżować je z kotem brytyjskim krótkowłosym, a także innymi rasami europejskimi. Celem było otrzymanie kota o bardzo długiej, jedwabistej sierści, ale o krągłej sylwetce, a nie wysmukłej, jak u angory. Rasa zrodziła się więc ze ścisłej selekcji przeprowadzonej przez hodowców, której celem było uzyskanie określonej budowy ciała kota – nowej i zupełnie wyjątkowej jak na tamte czasy. Dlatego kota perskiego nie uważa się za rasę naturalną. Pomimo że standardy rasy prawie nie zmieniły się od momentu oficjalnej rejestracji, dzisiejszy pers jest niepodobny do swojego przodka z XIX wieku. Wraz z biegiem lat i za sprawą selekcji dokonywanej przez hodowców rasy, cechy charakterystyczne persa zostały uwydatnione do maksimum. Głowa stawała się coraz bardziej okrągła, uszy coraz mniejsze, oczy coraz większe, nos coraz bardziej płaski… W USA poszło to jeszcze dalej. W 1930 roku Amerykanie stworzyli persa „peke-face” (pers o pyszczku pekińczyka), odmianę o ekstremalnie płaskiej kufie, która niestety jest jeszcze bardziej narażona na problemy z oddychaniem i łzawiącymi oczami. Spór pomiędzy hodowcami odmiany europejskiej i amerykańskiej trwa po dziś dzień. Wygląd Wielkość dorosłego osobnika Kotka : pomiędzy 30 i 35 cm Kot : pomiędzy 30 i 35 cm Kot perski rośnie do pierwszego, a nawet drugiego roku życia. Waga Kotka : pomiędzy 3 i 4 kg Kot : pomiędzy 3 i 5 kg Maść Dopuszcza się niemal wszystkie maści i ich odmiany. Niemniej jednak niektóre stowarzyszenia felinologiczne nadają poszczególnym maściom własne nazwy lub niektóre maści traktują wręcz jako oddzielną rasę. Rodzaj szaty Kolor oczu Kolor oczu zależy od maści okrywy włosowej. Niebieskie Zielone Żółty/złoty Brązowe Opis Kota perskiego nie da się pomylić z żadną inną rasą. Pers typu cobby jest krępy i masywny, o mocnym kośćcu i potężnej muskulaturze. Z profilu jego ciało tworzy kwadrat – ale jest to krągły kwadrat! Kot ma krótkie, proste i mocne nogi. Jego ogon jest raczej krótki, proporcjonalny do reszty ciała i wyjątkowo gęsto owłosiony. Pers ma najdłuższą okrywę włosową spośród wszystkich długowłosych kotów – włosy okrywowe mogą mieć do 20 cm długości! Jego futro jest długie na całym ciele, a na szyi tworzy kołnierz, który przechodzi aż do brzucha, co w połączeniu z obfitym podszerstkiem sprawia, że cienki i jedwabisty włos okrywowy nabiera objętości. Głowa persa jest bardzo charakterystyczna – mocno osadzona między ramionami, na krótkiej i masywnej szyi. Okrągła i ciężka czaszka tworzy kopułę. Pers ma bardzo silnie zaznaczone kości policzkowe, wystającą szczękę i podbródek oraz spłaszczony nos z mocnym stopem. Małe, okrągłe i szeroko rozstawione uszy są porośnięte kępkami włosów po wewnętrznej stronie. Oczy persa są okrągłe, bardzo duże i szeroko rozstawione, o błyszczącym i wyrazistym kolorze. Ze względu na budowę czaszki, możemy wyodrębnić dwa typy kota perskiego. Mamy więc typ tradycyjny nazywany „doll-face”, bardziej zaokrąglony z profilu, który jest najbardziej zbliżony do pierwszych przedstawicieli rasy. Drugi typ to „peke-face”, który powstał w późniejszych latach w Stanach Zjednoczonych. Jego kufa jest znacznie bardziej spłaszczona, a broda, nos i czoło leżą w jednej pionowej linii. Ciekawostki Okrywa włosowa jest niezwykle ważnym kryterium przy ocenie kotów tej rasy. Niemal wszystkie maści są dopuszczalne, ale istnieją stowarzyszenia felinologiczne, które wyróżniają niektóre z nich do tego stopnia, że podnoszą je do statusu odrębnej rasy. Persy klasyczne to osobniki o umaszczeniu jednolitym (w tym szylkretowym), dwubarwnym, pręgowanym lub dymnym. Każdy kolor definiuje konkretną odmianę – np. kot perski niebieski, kot perski szylkretowy z białym, kot perski dymny czarny… Każda z odmian dopuszcza tylko określone kolory oczu. Kot perski colorpoint, czyli pers z genem rasy syjamskiej, w niektórych częściach świata występuje pod nazwą rasy kot himalajski. Gdy włos jest zabarwiony tylko na końcówce (a dokładniej wybarwiona jest górna 1/8 włosa okrywowego), taką maść nazywamy „shell” czyli „muszlowa”. Jeśli natomiast mamy do czynienia z odmianą „silver shell”, oznacza to, że część włosa jest srebrzysta, natomiast końcówka ciemno zabarwiona, i wtedy nazywamy kota „szynszylowym”. W przypadku, gdy zabarwiona na ciemno jest górna 1/3 włosa okrywowego, mamy do czynienia z odmianami srebrzystymi cieniowanymi („silver shaded”) oraz złocistymi cieniowanymi („golden shaded”). Wybarwione ciemniej końcówki włosów nazywamy tippingiem. Oprócz wyjątkowej maści, ten typ kota perskiego jest trochę mniejszy niż inne, oraz posiada charakterystyczne szmaragdowe oczy. Ma też trochę mniej płaski pyszczek. Co ciekawe, skojarzenie ze sobą dwóch persów szynszylowych powoduje zanik umaszczenia „tipping shell” na rzecz jasnej maści włosa. Kot perski kameo, którego szata ma maść typu „red silver shaded” (kameo cieniowany) lub „red silver shell” (kameo muszlowy), w USA stanowi odrębną rasę. W Europie występuje jako odmiana kota perskiego szynszylowego. Charakter Czuły To kot, który mógłby godzinami wylegiwać się na kolanach albo obok opiekuna. Persy uwielbiają przytulanie i bardzo przywiązują się do swoich właścicieli. Lubi zabawę Lubi się bawić, ale budowa ciała mocno ogranicza jego umiejętności doświadczonego myśliwego. Przez to jest jeszcze bardziej rozbrajający, gdy pociesznie porusza się podczas zabawy! Spokojny Hodowcy kota perskiego pracowali nad jego spokojnym temperamentem od początku tworzenia rasy. Persy zdecydowanie od polowań wolą wylegiwanie się na kanapie i nie przeszkadza im życie na zamkniętej przestrzeni. Tę cechę charakteru wzmacnia niedostosowana do intensywnego ruchu budowa ciała. Inteligentny Bardzo inteligentny kot. Dużo analizuje i czasami zdaje się wręcz oceniać opiekuna, który nie zawsze wie, o co kotu chodzi. Strachliwy/nieufny wobec obcych Ponieważ pers czasami lubi trzymać się na dystans, może się wydawać, że boi się obcych. Tymczasem jest to kot towarzyski, ceniący sobie obecność człowieka i źle czujący się w samotności. Nie starajmy się jednak go do czegokolwiek zmuszać, w tym do przebywania z gośćmi czy do nadmiernego kontaktu. Niezależny Choć bardzo potrzebuje obecności opiekuna, lubi chodzić własnymi drogami i niekoniecznie musi uczestniczyć w rodzinnych zajęciach. Zachowanie Gadatliwość Kot perski rzadko miauczy. Porozumiewa się za pomocą spojrzenia. Potrzebuje ruchu i ćwiczeń Potrzebuje codziennych zabaw ruchowych, ale krótkich i średnio intensywnych. Bawi się raczej na „parterze” – większość persów nie przepada na wspinaczkami czy skakaniem. Jednak persy, tak jak wszystkie koty, powinny mieć w domu możliwość wspinania się, zabaw i ukrycia się w zakamarkach domu. Skłonność do ucieczek Pers to typ domatora. Jest bardzo przywiązany do swoich opiekunów. Łakomczuch Może być bardzo łakomy. Należy nadzorować wagę kota i zapewniać mu codzienną, umiarkowaną aktywność, aby uniknąć otyłości! Nie wiesz którą rasę kota wybrać? Wamiz pomoże Ci wybrać rasę odpowiadającą Twoim oczekiwaniom i trybowi życia Współżycie z innymi Kot perski i koty Obecność innego, hałaśliwego czy żywiołowego kota, może mu się nie spodobać. Ale równie dobrze może zaakceptować nowego towarzysza, o ile damy mu czas na adaptację i prawidłowo przeprowadzimy socjalizację zwierząt. Kot perski i psy Nie chodzi o to, że pers ich nie lubi, ale istnieje ryzyko, że jego spokojny temperament nie będzie szedł w parze z wylewną osobowością wielu psów. Dlatego wybór psa powinien być bardzo przemyślany, a zapoznanie z kotem przeprowadzone zgodnie z wszelkimi zasadami mającymi na względzie komfort zwierząt. Niech nowi koledzy poznają się stopniowo. Kot powinien mieć zapewnione miejsca, w których odpocznie czy spokojnie zje posiłek bez psiego towarzystwa. Kot perski i dzieci Jeśli dzieci uszanują czas jego drzemki i będą się z nim delikatnie obchodzić, kot perski może polubić ich towarzystwo, a nawet bardzo chętnie bawić się z nimi – pod warunkiem, że zabawa nie będzie zbyt gwałtowna. Kot perski i osoby starsze Pers jak najbardziej nadaje się dla spokojnej osoby, a wręcz jest wskazany! Ale nie wolno zapominać, że wymaga on codziennej pielęgnacji okrywy włosowej i każdy, kto zdecyduje się na kota tej rasy, musi znaleźć na to czas. Kot perski - cena Kot perski może kosztować od 1400 do 3000 zł, a niektóre odmiany nawet do 5000 zł. Cena zależy od płci zwierzęcia, wieku w momencie zakupu, tytułów zdobytych przez rodziców, odmiany barwnej, zgodności ze standardem rasy itp. Generalnie samice są nieco droższe samce. Znacznie więcej kosztuje też kot przeznaczony do dalszej hodowli niż tak zwany kotek „na kolana”, który jest już wykastrowany bądź hodowca wymaga, aby nowy opiekun we właściwym czasie zaniósł kota na zabieg kastracji. Utrzymanie kota to koszt rzędu 200 zł miesięcznie, a czasami więcej. Trzon tej kwoty stanowią koszty zakupu wysokiej jakości karmy. Doliczyć trzeba także wydatki związane ze żwirkiem oraz z pielęgnacją kota. Jednorazowym kosztem jest zakup szczotek i grzebieni, regularnym natomiast – preparaty do przemywania oczu i uszu, puder do sierści, ponadto mogą przydać się szampon, odżywka. Należy wziąć ponadto pod uwagę koszty opieki weterynaryjnej. Kot perski - pielęgnacja Pielęgnacja persa jest wymagająca. Jego delikatny włos okrywowy, jak również obfity podszerstek łatwo się plączą i istnieje ryzyko powstawania kołtunów, a nawet filcowania się włosa w przypadku braku odpowiednich zabiegów higienicznych. Codzienne szczotkowanie pozwoli uniknąć tych przykrości. Aby skutecznie rozczesać włos, warto wyposażyć się w metalowe grzebienie oraz zgrzebło o cienkich, zakrzywionych drucikach z delikatnymi końcówkami. Do wyczesywania martwych włosów przyda się furminator (nie należy jednak stosować go częściej niż raz na tydzień). Od czasu do czasu persa można ponadto wykąpać. Kąpiel w specjalistycznym szamponie pozwala przywrócić objętość, miękkość i elastyczność oraz piękny wygląd szaty, zapobiega też kołtunieniu się futra. Po kąpieli owijamy kota w ręcznik, aby wchłonąć jak najwięcej wody, a następnie delikatnie suszymy okrywę suszarką. Linienie To naturalne, że przy tak bujnym futrze na kanapie zostaje dużo włosów! Regularne czesanie pozwoli ograniczyć ten problem, a także zapobiec połykaniu przez kota nadmiaru sierści i tworzeniu się kul włosowych. Kot perski - żywienie Jakość składników odżywczych zawartych w karmie, łatwość chwytania kęsów do pyszczka i gryzienia pokarmu przy bardzo krótkiej szczęce, wielkość porcji, troska o uzębienie... Aby utrzymać kota perskiego w dobrym zdrowiu i zadbać, aby jego futro było miękkie i jedwabiste, a ciało – w idealnej formie, należy przestrzegać szeregu zasad dotyczących właściwego żywienia. Trzeba też dopilnować, żeby pers pił dużo wody. Wreszcie, zaleca się stosowanie interaktywnych misek, aby spowolnić przyjmowanie pokarmu, stymulować kota fizycznie i intelektualnie oraz ograniczyć objadanie się i groźbę związanej z tym nadwagi. Zdrowie Kot perski - długość życia Długość życia persów jest bardzo zmienna ze względu na delikatne zdrowie wielu osobników. Średnia wynosi około 12-15 lat. Odporność/wytrzymałość Źle znosi zimno, wilgotność czy śnieg, a jeszcze gorzej silne upały. Jego futro łatwo się plącze, trzyma też zbyt dużo ciepła, małe nozdrza nie są w stanie wystarczająco ogrzać zimnego powietrza, niezbyt dobrze dają sobie radę także z filtrowaniem zanieczyszczeń powietrza. Duże oczy są wrażliwe na wiatr i na suche powietrze… Jak widzimy, miejsce kota perskiego jest zdecydowanie w domu, w kontrolowanej temperaturze. Skłonność do tycia Z powodu budowy ciała, cech genetycznych oraz mało żywiołowego temperamentu, pers może mieć skłonność do nadwagi. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na jego dietę. Częste choroby Koty perskie mają dziedziczną skłonność do niektórych chorób, inne natomiast przytrafiają im się częściej niż innym kotom chociażby ze względu na specyficzną anatomię. Nie znaczy to, że pers jako rasa nie jest kotem zdrowym. Warto jednak mieć na uwadze, że pewne schorzenia mogą występować u naszego persa częściej niż u przeciętnego mruczka i być wyczulonym na pierwsze objawy. Wielotorbielowatość nerek: autosomalna choroba genetyczna, do której koty perskie mają skłonność większą niż przeciętny kot domowy. Choroba ta atakuje nerki i stopniowo prowadzi do niewydolności tych organów w wieku około 7 lat. Wielotorbielowatość nerek można wykryć dzięki badaniu genetycznemu, które pozwala wykluczyć z dalszej hodowli chore osobniki oraz upewnić przyszłych opiekunów, że nabywane w hodowli kocię jest zdrowe. Kardiomiopatia przerostowa: choroba prowadząca do niewydolności serca. Przepuklina przeponowa: przemieszczenie trzewi do jamy, w której znajduje się serce, czyli osierdzia. Stopniowy zanik siatkówki: choroba dziedziczna, przejawia się bardzo szybką utratą widzenia, począwszy od wczesnych miesięcy życia kota. Obecnie trwają badania mające na celu odkrycie genu lub genów odpowiedzialnych za to schorzenie, dzięki czemu będzie można opracować badanie przesiewowe. Sekwestracja rogówki: choroba rogówki swoista dla kotów, szczególnie rasy perskiej. Zapalenie pęcherza i kamienie pęcherza moczowego: choroba dolnego odcinka układu moczowego. Przeciek wrotno-systemowy: choroba związana z dopływem krwi do wątroby, polegająca na tym, że toksyny normalnie metabolizowane przez wątrobę, nie mogą się do niej dostać i gromadzą się we krwi. Wielotorbielowatość wątroby: wiąże się z wielotorbielowatością nerek. Choroby skórne: idiopatyczne zapalenie skóry twarzy, dermatofitoza (grzybica), łojotok pierwotny. Zespół Chediak-Higashi: choroba niemalże reprezentatywna dla kota perskiego dymnych niebieskich, polegająca na tym, że melanina nie gromadzi się w lizosomach, a płytki krwi i białe krwinki funkcjonują niewłaściwie. Polipy nosowo-gardłowe: łagodne guzy występujące w nosie, zatokach, uszach lub gardle. Wnętrostwo: niezstąpienie jąder do moszny podczas dojrzewania narządów płciowych. Choroby przyzębia: występująca u ras brachycefalicznych zbyt krótka szczęka powoduje nieprawidłowe chwytanie i gryzienie pokarmu oraz niewłaściwe ułożenie zębów (liczba zębów jest taka sama jak u innych kotów), co prowadzi do problemów z kamieniem nazębnym, do zapalenia dziąseł, a nawet problemów trawiennych. Problemy z oddychaniem spowodowane brachycefalią. Rozmnażanie Pierwsza ruja występuje u kotek perskich statystycznie później niż u kotek innych ras. Również liczba kociąt w miocie kotek perskich jest niższa niż przeciętnie. Porodom często towarzyszą dystocje z powodu dużej czaszki kociąt. U kotów perskich istnieje więc duże prawdopodobieństwo konieczności wykonania cesarskiego cięcia oraz zwiększony odsetek śmiertelności okołoporodowej. Poza własną rasą, dopuszcza się krzyżowanie z osobnikami rasy egzotycznej krótkowłosej, które w rzeczywistości są krótkowłosymi persami.